یک اقتصاددان نوسانات شدید نرخ مسکن و بهخصوص جهش نرخ زمین را بیشتر از آنکه به عوامل درونی بازار ملک نسبت دهد، ناشی از سیاستهای معیوب اقتصاد کلان و در نتیجه آن، ناشی از گرایش سنتی عموم خانوارها به سرمایهگذاری در بازار ملک به منظور «پناه گرفتن» در مقابل تورم بالا عنوان میکند. مهدی برکچیان که اخیرا در جمع محدودی از کارشناسان اقتصاد مسکن به آسیبشناسی وضع موجود بازار ملک پرداخته بود، با توضیح بیشتر درباره آنچه در این نشست- سخنرانی در پانل مسکن در نشست موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامهریزی- ارائه کرده است به «دنیای اقتصاد» گفت: خانوارها در ایران همواره طی چهار دهه بعد از انقلاب و حتی در دهههای ۴۰ و ۵۰، در مواجهه با رشد سطح عمومی قیمتها در اقتصاد ایران، یاد گرفتهاند درآمد مازادشان را برای حفظ ارزش واقعی سرمایه خود، در بازار مسکن سرمایهگذاری کنند. طی همه این سالها تجربه به خانوارها ثابت کرده بود سپردهگذاری در بانکها با توجه به پایین بودن نرخ سود بانکی در مقایسه با نرخ تورم، باعث کاهش ارزش واقعی داراییشان (مبلغ سپرده) میشود و عملا از این مسیر، بهجز از دست رفتن ارزش واقعی پول، عایدی دیگری به لحاظ سرمایهگذاری بلندمدت نصیب افراد نمیشود. این تجربه که امروز برای غالب ایرانیها به یک درس تبدیل شده، موج خریدهای سرمایهای در بازار مسکن را شکل داده که نتیجه آن باعث جهش قیمتها در این بازار شده است.
برکچیان یکی از مهمترین تبعات استفاده از بازار ملک در نقش پناهگاه سرمایه توسط عموم افراد را رواج سفتهبازی در معاملات زمین و مسکن ناشی از موج شدید تقاضای غیرمصرفی عنوان کرد و گفت: نوسانات نرخ مسکن در ایران ابعاد خیلی بزرگتری نسبت به بازار مسکن کشورهای توسعهیافته دارد. علت این است که در آن کشورها، خانوارها برای سرمایهگذاری پساندازهایشان با گزینههای متنوعی از جمله بازارهای سهام و اوراق و... روبهرو هستند و بخش مهمی از پولهای خود را به منظور حفظ ارزش آن در بازارهایی غیر از مسکن سرمایهگذاری میکنند. در حالی که در ایران، مهمترین بازار برای سرمایهگذاری خانوارها، مسکن است، بنابراین میبینید مهمترین متغیر اقتصادی که عموم مردم به شکل روزانه آن را دنبال میکنند، بعد از نرخ دلار، نرخ مسکن است نه مثلا شاخص نرخ سهام.